حلال متیل استات چیست؟
متیل استات چیست؟ چه کاربردی دارد؟ مشخصات فیزیکی و شیمیایی این محصول چیست؟ فرآیند تولید آن چگونه است؟ در این مقاله قصد داریم به معرفی و ارائه اطلاعات مهمی در مورد متیل استات بپردازیم، پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
معرفی متیل استات
متیل استات (Methyl acetate) با فرمول C3H6O2 که با نام های متیل اتانوات و متیل استر استیک اسید نیز شناخته می شود، ترکیبی از خانواده کربوکسیلات استرها می‌باشد. این ماده مایع، خنثی، بدون رنگ و شفاف است و بویی ماننده میوه دارد و بطور طبیعی در میوه هایی مانند سیب، انگور و موز وجود دارد. متیل استات بسیار فرار بوده و به شدت اشتعال پذیر است.
پتروکیمیاسپهر تولید کننده متیل استات با خلوص 99 درصد در ایران
کاربرد متیل استات:
از حلال متیل استات در فرآیند های استخراجی استفاده می شود و از این رو کاربرد آن تا حدودی همانند اتیل استات است. این ماده به عنوان یک حلال و پاک کننده قوی در لاک ناخن، لاک پاک کن ها و چسب ها کاربرد دارد اما به دلیل سمیت بالاتر در مقایسه با اتیل استات، مصارف کمتری دارد.
متیل استات کاربرد بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. از مهمترین و بارزترین کاربرد های آن می‌توان به استفاده از آن به عنوان ماده اولیه در تولید استیک انیدرید اشاره کرد که از جمله مواد مهم در بسیاری از صنایع می‌باشد.
به عنوان یک حلال فرار در تولید رنگ ها و پوشش هایی سریع خشک شونده، پوشش ها، واکس سطوح و وسایل چوبی، پاک کننده سطوح فلزی پیش از رنگ زدن خوردرو، کشتی، قایق و همچنین برای کاهش ویسکوزیته در لاک ها مورد استفاده قرار می گیرد.
در صنعت چسب سازی در تولید چسب های سلولوزی، چسب های پلی اورتان و چسب های سلولوئید به عنوان رقیق کننده، در لاک پاکن ها به عنوان پاک کننده و به علت خاصیت آب گریزی و قدرت حل کنندگی چربی ها و روغنها، به عنوان حلال در شوینده ها کاربرد دارد. علاوه بر این بسیاری از مواد اولیه حد واسط و محصولات دارویی مهم نظیر متیل سینامات، متیل سیانو استات، فنیل استون، دیفاسینون، کلروفاسینون و غیره نیز با استفاده از متیل استات سنتز و تولید می‌شوند.
باید به این نکته اشاره کرد که متیل استات توانایی بالایی در انحلال ترکیبات سلولزی نظیر نیتروسلولز، سلولز استات، سلولز اترها و یا سلولوئیدها دارد و در انحلال پلی وینیل استات این ماده از جمله کارآمدترین مواد می‌باشد.
این ترکیب نقش مهمی در فرمولاسیون روغن و روان‌کننده‌های صنعتی نیز دارد. از سوی دیگر، در خلوص های بالا و گرید های دارویی در صنایع غذایی به عنوان یک شیرین‌کننده به ویژه برای مایعات شناخته می‌شود. و نیز در ساخت باتری‌ها به عنوان الکترولیت استفاده می‌شود. این درحالیست که اسپری متیل استات به عنوان یک پاک‌کننده قوی در صنایع الکترونیکی مورد استفاده قرار میگیرد. در صنایع آرایشی و بهداشتی نیز استفاده از آن رواج گسترده‌ای دارد. شاید از مهمترین آن‌ها بتوان استفاده از آن به عنوان حلال کمکی در عطرها دانست که موجب انتشار بیشتر و نفوذ بالاتر عطرها می‌‌گردد.
بطور کلی می‌توان موارد استفاده متیل استات درصنعت را به صورت زیر نام برد:
- تولید انواع چسب
- ساخت انواع تینر
- صنعت نساجی (مراقبت از پارچه)
- صنایع چرم (تولید چرم مصنوعی)
- کشاورزی (سنتز مواد شیمیایی)
- پوشش ها
- رنگ و رزین (رزین های اپوکسی، رزین های آکریلیک،رزین پلي اورتان، آلکیدها، پلی استرها، پلی آمیدها، فنولیک ها)
- محصولات آرایشی بهداشتی (عطر ها، کرم ها، روان کننده ها، لاک ناخن و…)
- پاک کننده های صنعتی (پاک کننده رنگ پاش ها، پاک کننده جوهر چاپگر ها، پاک کننده های دستمال مرطوب صنعتی، پاک کننده وسایل الکترونیکی)
- صنایع غذایی (طعم دهنده در مواد غذایی و نوشیدنی ها، بسته بندی مواد غذایی)
- صنایع دارویی
- شوینده ها
- صنعت چاپ
فرمول متیل استات:
C3H6O2 / CH3COOCH3
| ساختار مولکولی متیل استات | شکل فرمول ساختاری متیل استات |
 |
 |
مشخصات فیزیکی و شیمیایی
متیل استات مایعی است شفاف و بدون رنگ که بویی شبیه به اغلب چسب‌ها و لاک‌ها دارد. این مایع با توجه به نقطه جوش پایین خود (°C 57) فراریت بالایی داشته و باید در دمای پایین نگه داشته شود. از سوی دیگر با توجه به اینکه دمای اشتعال این ترکیب در حدود منفی ده درجه سلسیوس می‌باشد، از جمله مواد قابل اشتعال قلمداد شده و در کار با آن باید نهایت احتیاط را رعایت کرد. (1)
| فرمول شیمیایی | C3H6O2 / CH3COOCH3 |
| شکل ظاهری | مایع شفاف، بدون رنگ |
| جرم مولکولی | 74.079 g·mol−1 |
| نقطه جوش | 57.1 °C |
| دمای اشتعال | -10 °C |
| نقطه ذوب | -98.0 °C |
| فشار بخار | 170 mm Hg at 68 ° F ; 235 mm Hg at 77° F |
| دانسیته | 0.932 g cm−3 |
| حلالیت در آب | ~25% (20 °C) |
تولید متیل استات:
روش تولید متیل استات به دو صورت زیر است:
روش اول با استفاده از کربونیلاسیون متانول است که برای تولید استیک اسید صورت میگیرد و متیل استات به عنوان یک محصول جانبی تولید می شود.
CH₃OH + CO → CH₃COOH + CH₃COOCH₃
در روش دوم که معمول تر است با استفاده از استری کردن (یک الکل و یک اسید به وسیله یک کربوکسیلیک اسید به استر تبدیل می‌شوند) اسید استیک با متانول در کنار یک اسید قوی به عنوان کاتالیزور (معمولا سولفوریک اسید) و اعمال حرارت، ساخت متیل استات صورت میگیرد.
CH₃OH + CH₃COOH → CH₃COOCH₃ + H₃O
لازم به ذکر است که در این روش از سولفوریک اسید به عنوان کاتالیزور تولید متیل استات استفاده می‌شود.
تفاوت متیل استات 99 درصد با 85 درصد؟
تفاوت متیل استات 99 درصد با متیل استات 85 درصد در درجه خلوص ماده می باشد. با بالا رفتن عدد درصد، درجه خلوص آن بیشتر می شود و متیل استات حلالیت و فراریت بیشتری دارد.
بنابراین کاربردهای آن نیز در صنعت متفاوت می شود. مثلا متیل استات 99 درصد با توجه به خلوص بالاتر می تواند جایگزین استون در صنعت رزین شود. اما متیل استات 85 درصد بیشتر در ساخت تینر استفاده می شود. بنابراین در استفاده از این ماده در فرمول محصولات باید توجه خاصی داشت چون استفاده نادرست تبعات خاص خود را به دنبال خواهد داشت. به طور مثال در صنعت ساخت چسب چنانچه از این ترکیب شیمیایی با درجه خلوص کم استفاده شود به خاطر اسید بالا، مواد خراب و دوفاز می شود.
نکات ایمنی در رابطه با متیل استات:
متیل استات در حالت کلی به عنوان یک ماده سمی شناخته می‌شود و تماس با مقادیر زیاد این ماده به ویژه تنفس آن می‌تواند منجر به سردرد، بی حالی و همچنین سوءهاضمه گردد. علاوه بر این تنفس مقادیر بالا می‌تواند منجر به آسیب جدید ریوی شود. تماس چشم با این ماده می‌تواند منجر به التهاب گردد و حتی منجر به آسیب دائمی چشم می‌شود.
شیوه نگهداری محصول:
با توجه به فراریت بالا و قابل اشتعال بودن این محصول باید در مکانی خنک، دارای تهویه و داخل ظروف آلومینیومی، کربنی و یا فولادی ضد زنگ، به دور از گرما و تابش مستقیم نور خورشید نگهداری شود. (2)
هنگام استفاده یا جابجایی، ظروف باز شده باید مجدد کاملا بسته شوند و در وضعیت عمودی قرار گیرند تا از احتمال نشتی جلوگیری شود.
دیدگاهتان را بنویسید