بوتیل گلایکول چیست؟ و چه کاربردی دارد؟
مقاله ای که در پیش رو دارید درباره محصول بوتیل گلایکول می باشد. این مقاله شامل معرفی حلال بوتیل گلایکول(گلیکول)، کاربردها، فرمول و مشخصات شیمیایی و فیزیکی محصول، روش تولید و در نهایت نکات ایمنی در رابطه با نگهداری و استفاده از محصول می باشد.
معرفی بوتیل گلایکول
بوتیل گلایکول (به انگلیسی: Butoxyethanol) یا بوتیل گلیکول یک الکل آلی روغنی، به شکل مایع بی رنگ، محلول در آب، با بویی ملایم و مطبوع مشابه اتر، که از سمیت کمی برخوردار است. در واقع این ماده یک الکل طبیعی است که از نفت خارج می شود. این ماده کاربرد زیادی در محلول های لکه بر و پاک کننده جوهر دارد.
در این ترکیب اترهای گلیکول از دو جز الکل و اتر تشکیل شده اند و باعث خواصی مانند حلالیت، اشتعال و فراریت می شود. بوتیل گلایکول به عنوان یک حلال نسبتا ارزان قیمت شناخته شده و به خاطر خواصی که به عنوان سورفاکتانت دارد، هم در محصولات خانگی و هم صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
فرمول بوتیل گلایکول
BuOC2H4OH (Bu = CH3CH2CH2CH2)
| شکل ساختار ملکولی بوتیل گلایکول | ساختار شیمیایی و فرمولی |
 |
 |
مشخصات فیزیکی و شیمیایی بوتیل گلایکول
| شکل ظاهری | مایع شفاف بی رنگ |
| فرمول ملکولی | C6H14O2 |
| جرم مولی | ۱۱۸٫۱۷۶ g·mol−۱ |
| چگالی | ۰٫۹۰ g/cm3, liquid |
| دمای ذوب | −۷۷ °C |
| دمای جوش | ۱۷۱ °C |
| انحلال‌پذیری در آب | محلول در آب |
| اسیدی (pKa) | high pKa for -OH group |
| گرانروی | ۲٫۹ cP at 25 °C |
کاربرد بوتیل گلایکول
حلال بوتیل گلایکول یک ترکیب ارگانیک است که به علت خواص ویژه سورفکانت در بسیاری از محصولات صنعتی و خانگی کاربرد دارد. متداول ترین کاربرد بوتیل گلایکول در فرمول پاک کننده های صنعتی و خانگی مانند تولید مواد پاک کننده و به عنوان یک حلال عمومی استفاده می شود. از دیگر موارد مصرف بوتیل گلیکول می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بوتیل گلایکول حلالی است که کاربرد فراوانی در تهیه رنگ (رنگ های نساجی) ،جوهر و چسب دارد.
- این ترکیب به دلیل تمیزکنندگی عالی در تولید محصولات تمیز کننده خانگی، چربی زدا و شوینده، پاک کننده فلزات مصرف دارد.
- از این ماده در تولید مواد رقیق کننده نیز استفاده می شود.
- در تولید محصولات صابون، لاک ناخن، آرایشی و بهداشتی، محصولات مراقبت های پوستی و نرم کننده ها، شامپو، لوسیون ، سرم های ضد پیری، ضد آفتاب و ماسک نیز استفاده می شود.
- این محصول در صنعت نفت و گاز دارای کاربرد گسترده ای است. به عنوان ماده اولیه در سیالات هیدرولیکی، ماده اولیه حفاری و برش نفت و تسهیل کننده انتشار گاز استفاده می شود.
- به دلیل حلالیت بالا، نقطه انجماد پایین و نقطه اشتعال مشابه دیزل به عنوان مکمل گازوئیل نیز استفاده می شود.
- در نهایت از موارد متفرقه مصرف می توان به استفاده برای تولید ضد یخ، علف کش، محلول های نوار عکاسی، فوم های ضد آتش نیز استفاده می شود.
تولید بوتیل گلایکول
در ساخت بوتیل گلایکول از واکنش شیمیایی میان اتیلن اکساید و بوتانول استفاده می شود. استفاده از الکل سدیم دار به عنوان کاتالیست الزامی می باشد.
C2H4O + C4H9OH → C4H9OC2H4OH
در روش تولید بوتیل گلایکول و انجام این واکنش ها، اگر نسبت اتیلن اکسید به نرمال بوتانول بیشتر از 1 باشد. مونراترهای دی و تری اتیلن گلایکول نیز تولید می شوند.
نکات ایمنی در رابطه با بوتیل گلایکول
- بوتیل گلایکول ترکیبی است که از خود بخارات سمی تولید می کند. استنشاق این ماده باعث ایجاد التهاب و سوزش پوست و استنشاق آن باعث سردرد، تهوع و سرگیجه می شود. و هنگام کار با این ماده باید از دستکش، ماسک و عینک استفاده کرد. در صورت تماس باید بلافاصله عضو آلوده با آب و صابون شسته شود. در صورت تماس چشم ها، فورا با مقادیر زیادی آب سرد شستشو و برای دریافت مراقبت پزشکی به پزشک مراجعه گردد.
- بهتر است این محصول در مخازن و بشکه هایی از جنس فولاد کربنی، فولاد ضد زنگ یا بشکه های تفلون، ذخیره و نگهداری شود.
- این محصول باید در مکان خشک و خنک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود. و ظروف این ماده باید دور از حرارت و نور خورشید نگهداری شود. این ماده به شدت آتش زا بوده و محل نگهداری باید به تجهیزات آتش نشانی مجهز باشد.
- تماس مداوم با این مقادیر و غلظت های زیاد این ماده باعث بروز تومورهای کلیوی و خونی می شود.
- این محصول می تواند از آب و خاک به هوا منتقل شود. در جو، احتمال وجود این ترکیب به صورت بخار وجود دارد. با این حال مسمومیت های حاصله از این ماده برای محیط زیست اندک است.
دیدگاهتان را بنویسید